I żywy stąd nie wyjdzie nikt – recenzja opowiadań wojennych

Wojna to nie dziecinna zabawa w pistoleciki. Wojna to brutalne zderzenie światów, ludzkich tragedii i pragnień. W literaturze to motyw wykorzystany do granic możliwości, ale wciąż na tyle atrakcyjny, że dobre historie wojenne czyta się z zapartym tchem… zwłaszcza te z elementami fantastyki. Fakt, że trzeba lubić taką literaturę. My lubimy, dlatego zbiór opowiadań „I żywy stąd nie wyjdzie nikt” wydany przez Fabrykę Słów chcielibyśmy polecić wam na wakacje.

Dziesięć opowiadań z wojną w tle. Dziesięć różnych historii z różnych światów i czasów. Antologie mają to do siebie, że zazwyczaj część opowiadań w nich zawartych wybija się ponad inne. Tak jest i w przypadku „I żywy stąd nie wyjdzie nikt”.

Zbiór otwiera „Żegnaj laleczko” Andrzeja Sawickiego – opowieść o pistolecie z duszą endeka, który zamiast do bohaterskiego polskiego żołnierza trafia do żydowskiej dziewczyny. Pomysł na fabułę ciekawy, a narracja prowadzona w pierwszej osobie z perspektywy broni pozwala wczuć się w „psychikę” endeka niemogącego pogodzić się z własnym losem i tym, że zamiast strzelać leży w piwnicy z ziemniakami lub kloacznym dole. Pełny wulgaryzmów tekst robi wrażenie.

Joanna Maciejewska zaserwowała nam opowiadanie „Słowo żołnierza” o grupie wysłanej z misją ratunkową na planetę Kifah, która dziwnym trafem przypomina Wietnam, a akcja żołnierzy proseftyńskich inwazję na ten właśnie kraj.

Evviva l’arte! Marcina Pągowskiego jest typową wizją alternatywną historii. Jak to w opowiadaniach tego typu bywa Polska jest światowym mocarstwem. W tym przypadku istnieje ono tylko w umyśle pisarza. Zdecydowanie jedno z mocniejszych opowiadań w tym zbiorze.

Z kolei „47. Oddział Zwiadu Imperialnego” to już klasyczna fantastyka i opowieść o tym, jak w żołnierzach rodzą się wątpliwości i sprzeciw wobec durnych rozkazów. Opowiadanie nie porywało mnie szczególnie, ale też nie można powiedzieć, że jest słabe. Ot, takie na moce 4 w skali 1-6.

Tekst Grzegorza Piórkowskiego jest post apokaliptyczną wizją świata zniszczonego w wojnie z maszynami. Grupka ocalałych wędruje w stronę tajemniczego drzewa obnażając po drodze zdegenerowaną cząstkę ludzkiej natury.

„Powrót do domu” Martina Anna przedstawia historię Zuzanny powracającej z robót w Rzeszy do zniszczonej Warszawy. Dla niej koniec wojny jest powodem do smutku. Życie u okupanta i przymusowe roboty miały proste zasady, do których potrafiła się dostosować. Wolność to dla niej chaos. Opowiadanie ma pesymistyczny klimat.

„Nadzienie połknięte w całości, czyli cała prawda o operacji Mincemeat” Łukasza Sawczaka to jedyne opowiadanie w antologii, które ma swój początek w prawdziwej historii. Dotyka imponującej akcji wywiadu brytyjskiego i podrzucenia dokumentów na temat planowanego desantu.

Filip Laskowski przedstawił w „Dotknięciu” wizję Polski po upadku Unii Europejskiej. To świat w którym funkcjonariusze stosują metody UB, a całość przypomina trochę stan wojenny. Pesymistyczny tekst o człowieku, który zatraca człowieczeństwo, a przy życiu trzymają go tylko żona i dziecko.

„Potworzyca” Anny Dominiczak to kobieta lekkich obyczajów, oddająca swoje ciało żołnierzom Ferrokracji, okupujących jej rodzinną planetę Elmu. Na początku pogodzona z losem, potem gdy budzą się w niej nowe psychiczne zdolności mści się na najeźdźcach.

Zbiór zamykają „Listy z Cienia” Tomasza Zawady w których toczy się wojna ludzi z Nedianirami. Ich królowa chce pokoju, dlatego jego idę wszczepia w umysł dwóch żołnierzy. Tematyka opowiadania jest ciekawa i wyróżnia się na tle innych zawartych w antologii.

Całość stanowi spójną całość. „I żywy stąd nie wyjdzie nikt” pozbawiony opowiadań które warto byłoby pominąć. Są za to perełki. I to właśnie je szczerze wam polecam. Antologia nie jest monotematyczna i monogatunkowa, dlatego każdy miłośnik fantastyki powinien znaleźć w niej coś dla siebie.